Taalvaardigheid begint in de wieg

Directeur van Bibliotheek aan den IJssel Conny Reijngoudt eet een BoekStart-taartje mee tijdens de feestelijke opening, en vertelt: “Als bibliotheek omarmen wij sinds pakweg 6 jaar BoekStart, een aanpak voor leesbevordering onder baby’s en peuters. Het is in het leven geroepen om meer heel jonge kinderen lid te maken van de bibliotheek, omdat voorlezen ook voor zeer jonge baby’s al heel zinvol is gebleken.”

“Het aantal jonge kinderen dat wij in Krimpen weten te bereiken, valt wat tegen” vervolgt zij. “Daarom willen we die verbinding aansterken, zowel via CJG als kinderopvang. Allerlei onderzoeken tonen namelijk aan dat vroeg beginnen met voorlezen werkt; baby’s die in het eerste levensjaar zijn voorgelezen hebben een voorsprong op het gebied van de woordenschat en taalvaardigheid. Ze kennen meer namen en klanken, meer woorden! En zeker bij huilbaby’s is een significant effect gemeten. Bovendien worden de effecten op de lange termijn (22 maanden) sterker; alleen maar meer reden om vroeg te starten. Veel ouders weten dat niet. Jammer!”

Jeugdverpleegkundige Angelique Akkermans van het CJG vertelt hoe de samenwerking tot stand is gekomen: “Er kwam vanuit de bibliotheek een voorstel om de aanpak rondom baby’s en peuters te intensiveren. Omdat ik deel uitmaak van de denktank Voor- en vroegschoolse Educatie binnen de gemeente, zat ik dicht bij het vuur en op die manier werd ik erbij betrokken. We zijn gaan bekijken hoe de aanpak kon worden vormgegeven. Er werd een subsidie aangevraagd en dat kwam gelukkig ook rond. Toen konden we aan de slag.”

“Dat was ook een beetje mazzel”, zegt Conny. “Er is tegenwoordig – gelukkig! – veel aandacht voor laaggeletterdheid en voor het verbeteren van geletterdheid. Kunst van Lezen heeft, daarop inspelend, een subsidie die speciaal hiervoor in het leven is geroepen. Daar konden wij een beroep op doen.”

Jong geleerd is oud gedaan

Bibliotheek aan den IJssel is in beweging en startte vorig jaar met BoekStart in de Kinderopvang, een initiatief dat nu op vier KindeRdam-locaties in Krimpen aan den IJssel is gerealiseerd. Voor 2019 zet de bibliotheek in op het verbeteren van het leesklimaat thuis. Dat is niet verwonderlijk, want onderzoek toont aan dat alles valt of staat met de basis: de mate waarin er in de thuissituatie een leescultuur wordt gecreëerd én het voorbeeld dat ouders (vaak onbewust) geven op het gebied van lezen.

“Gezinsfactoren vormen 49% van de invloed op de lees- en taalontwikkeling van een kind, meer dan school en de kwaliteit van de leerkracht samen”, vertelt Conny.

Angelique: “Het biedt daarnaast ook een rustmoment voor ouder en kind, een moment waarin je echt samen met iets bezig bent. Soms denken ouders dat voorlezen inhoudt dat een kind stilzit en jij als ouder een boekje voorleest, maar dat is zeker niet zo. Voorlezen is juist iets wat je heel erg sámen doet. Het is interactie en juist door de mate van interactie kun je het effect vergroten. Dat is toch mooi!”

Gemeente Krimpen wil laaggeletterdheid terugdringen

Gemeente Krimpen aan den IJssel omarmt de insteek van de bibliotheek en het CJG, en stimuleert de samenwerking tussen Krimpense organisaties als de bibliotheek en het CJG. De gemeente wil laaggeletterdheid in Krimpen terugdringen. Jong geleerd is oud gedaan, dus kiezen ze voor 0- tot 12-jarigen. Natuurlijk is er ook aandacht voor kwetsbare volwassenen. De BoekStartscoach is hier dus een voorbeeld van, om nog niet te spreken over de ouders die vía de baby (middels het CJG-bezoek) wellicht bereikt kunnen worden.

Conny Reijngoudt: “Krimpen heeft best wat laagtaalvaardige inwoners en dat zijn allochtonen, maar zeker ook autochtonen. Deze laatste doelgroep kan vaak nog maar in geringe mate worden herkend en bereikt. Taalvaardigheid start bij de geboorte en dat je met baby’s al boekjes kunt ‘lezen’, dat verbaast ouders vaak. Dat is een gemiste kans. Het CJG is dan ook een prachtige plek om geletterdheid bij de wortel aan te pakken en onder de aandacht te brengen."

“Om het lezen tot een gewoonte te maken”, vult Angelique aan. “Om een rustmoment te creëren met je kindje. Een moment van focus en aandacht. Het draait om zoveel meer dan alleen dat boekje en het is mooi en waardevol als ouders dat steeds meer – en vroeger – gaan beseffen.”

“Je ziet ouders eigenlijk maar zo kort”, vervolgt ze. “en als het een beetje tegenzit zie je steeds een ander persoon. Er zijn dus relatief weinig contactmomenten, zeker om gedegen ruimte te maken voor het aankaarten van lees- en taalvaardigheid. Daarom is het belangrijk dat Anke hier zit.”

Relatief weinig jonge kinderen lid van de bibliotheek

“Wat opvalt uit onze cijfers”, aldus Conny Reijngoudt, “is dat niet zo heel veel kinderen tot 3 jaar bibliotheeklid zijn, en dan heb ik het puur over Krimpen. Uit onze statistiek blijkt dat er 188 leden van 0-3 jaar zijn in Krimpen aan den IJssel. Dat is weinig en daar willen we iets aan doen. Door BoekStart in de Kinderopvang en door het aansterken van de banden tussen de bibliotheek en het CJG hopen we volgend jaar een aanzienlijk verschil te zien in het aantal jonge leden in Krimpen aan den IJssel.”

Angelique Akkermans: “Veel ouders weten ook niet dat hun kind gratis lid kan worden. Wij informeren ouders, wanneer hun kindje ongeveer drie maanden oud is en zij voor controle langskomen, over BoekStart: dat hun kind gratis lid kan worden van de bibliotheek. We geven ook een BoekStartbon mee, waarmee het leuke BoekStartkoffertje opgehaald kan worden in de bibliotheek. Toch missen wij ouders, zeker laagtaalvaardige ouders die wellicht een uitnodiging missen of niet (goed) kunnen lezen, waardoor een afspraak wordt gemist, et cetera.”

CJG informeert en verwijst, nu met BoekStartcoach in huis

“Bij de bijeenkomst voor ouders met kinderen van 8 maanden is er meer tijd voor uitwisseling en informeren wij ook altijd of het gelukt is met het koffertje en of hun kindje inmiddels bibliotheeklid is, wat ze al voor mooie boekjes hebben geleend, en noem maar op. Maar Anke kan de impuls zijn die het lezen voor ouders echt tot leven brengt, en die informeert over het belang hiervan voor het kind.”

Conny sluit zich hier bij aan: “We hopen dat zij een welkome verbindende schakel mag gaan zijn. Een vast, herkenbaar gezicht in het CJG én eens per week in de bibliotheek in Krimpen. Iemand waarbij ouders met een gerust hart aankloppen voor een leestip of bij vragen over de leesontwikkeling van hun kind. Als bibliotheek bieden wij daarbij collectie én een ruimte waar je makkelijk met je baby naartoe kunt.”

De BoekStartcoach bezoeken?

Anke van der Neut is wekelijks (op wisselende dagen) aanwezig in het CJG in het gezondheidscentrum op Groenendaal 1 in Krimpen aan den IJssel.

De eerste twee weken van de maand op woensdag van 16.00 uur tot 17.00 uur

De laatste twee weken van de maand op dinsdag 10.00 uur tot
11.00 uur, waarvan van 10.30 uur tot 11.00 uur een voorleesuurtje voor 1,5 tot 2,5 jarige.